نظرات Pedro Robledo متخصص مدیریت فرایند در شرکت مشاوره albaTian 1،2017 میلادی در جهان VUCA امروزی (بی ثبات، غیرقطعی، پیجیده و مبهم2 )، شرکتها برای باقی ماندن در عرصه رقابت و موفقیت مجبور به نوآوری و تطبیق خود با شرایط محیطی هستند. مصداق این سخن تشدید انقلاب دیجیتالی در جهان است. انقلاب دیجیتالی جابی است که در آن کسب و کارهای برهم زننده ظهور می کنند، پدیده هایی که ماهیت کسب و کارهای سنتی را نشانه گرفته اند و آنها را دچار تغییر می کنند و موجب تبدیل محصولات به خدمات می شوند!.

انقلاب دیجیتالی علاوه بر اینکه یک فرصت است یک ضرورت نیز هست زیرا مشتریان بطور فزاینده ای دیجیتالی می شوند. این نوع از مشتریان به اطلاعات بیشتری دسترسی دارند، قدرت مقایسه دارند و به دنبال ارزش بیشتری هستند و خواستار تجریه مشتری رضایت¬بخش می باشند. این بدان معناست که شرکتها از لحاظ فرهنگی و فناوری رو به تکامل هستند. و در این میان استراتژی دیجیتالی، عنصری است که مسیر نوآوری آنها را مشخص می کند.

نوآوری دیجیتالی برای ایجاد تغییرات ضروری در شرکتها به بازبینی تمام فرآیندهای جاری نیاز دارد تا امکان تحقق به مقاصد دیجیتالی و اهداف سازمانی را فراهم کند. یکی از سردرگمی¬های جاری شرکتها در این است که آیا شرکتها در رقومی سازی (digitization) فرآیندهای کسب و کار باقی می مانند یا واقعا در کسب و کار خود یک تحول دیجیتالی(Digital Transformation ) ایجاد می¬کنند. واقعیت این است که دو واژه Digitization و Digital Transformation در متون مختلفی با همدیگر خلط می شوند. در همین راستا به نظر می رسد شفاف کردن تفاوت سه واژه Digitization ، Digitalization و Digital Transformation مفید باشد.

• رقومی سازی فرآیند (Process Digitization):

منظور انتقال یک فرآیند به فرمت دیجیتالی است که بتوان این فرآیند را بصورت فرآیند موجود (As-Is) بازتولید کرد یا اینکه بتوان آن چیزهایی که در حال انجام است را تا حدودی بهینه کرد و یکسری بهینه سازی¬ها از این فرآیند را انجام داد. شرکتهای مختلفی ادعا می¬کنند که چون به سراغ موضوع "سازمان بدون کاغذ" رفته اند بنابراین رقومی¬شده (Digitized) شده اند و به جای فرآیندهای دستی، مدلهای فرآیند را بصورت دیجیتالی تحت نمادگذاری¬های BPMN نشان داده اند. در واقع این ادعا بدان معنا است که این شرکتها توانسته اند فرآیندهای دستی مبتنی بر کاغذ خود را خودکار نمایند و در همین راستا، از یکسری اپلیکیشن های مرتبط نیز استفاده کرده اند. در حقیقت این گروه از شرکتها با استفاده از یک موتور جریان کار (یا BPM) صرفا توانسته¬اند این فرآیند را برای انجام یک همنواسازی کامل با تمام جریانهای فرآیندی دیگر مدیریت کنند. این Digitization یک شروع خوب است اما رقومی سازی فرآیند با دیجیتالی سازی فرآیند و تحول دیجیتالی یکسان نیست.

• دیجیتالی سازی فرآیند (Process Digitalization):

وقتی گفته می شود که فرآیندها، در حال دیجیتالی شدن (Digitalizing) هستند یعنی یکسری از فناوری¬های دیجیتالی(اعم از فناوری اطلاعات، فناوری عملیاتی، فناوری رسانه، فناوری موبایل و سایر انواع فناوریهای دیجیتالی) در این فرآیندها و مدیریت دیجیتالی داده های آنها استفاده شده اند (منظور داده های Digitized و داده های محلی بصورت دیجیتالی است). استفاده از فناوریهای دیجیتالی با هدف تبدیل کردن فرآیندها(نه صرفا Digitization) به یکسری فرآیندهای با اثربخشی، بهره وری، سودمندی و کارایی بیشتر است که می توانند موجب افزایش رضایتمندی مشتریان در تجربه تعامل فیزیکی و دیجیتالی شان با شرکت باشد. بنابراین، "دیجیتالی سازی" امکان استفاده از اطلاعات دیجیتالی را در راستای خلق ارزش با کمک فناوریهای دیجیتالی در موارد زیر فراهم می کند: (1) بهینه سازی نتایج کسب و کار ، (2) خلق درآمد جدید، (3) بهینه سازی هزینه ها، (4) تجربه جدید مشتری

• تحول دیجیتالی(Digital Business Transformation):

تحول دیجیتالی یک کسب و کار متمرکز بر روی "انجام دادن چیزها بصورت متفاوت" است. یعنی ایجاد کردن طراحی های کسب و کار جدید با استفاده از فناوریهای دیجیتالی. تحول دیجیتالی نه تنها درباره خودکارسازی یا تزریق فناوری در درون یک فرآیند موجود(دیجیتالی سازی) برای بهینه سازی زنجیره ارزش فعلی است بلکه جلوتر می رود و مدل کسب و کار را اصلاح می کند، زنجیره ارزش را تغییر می¬دهد و عرضه جدیدی از محصولات و خدمات ایجاد می کند(که در واقع نشات گرفته از ورود فناوریهای دیجیتالی در محصولات و خدمات است)، که نهایتا منجر به یک راه بهتر و جدید برای فراهم کردن ارزش مشتری خواهد شد. طبیعتا همه این موارد به مدرن سازی، عقلانی بودن و ساده سازی فرآیندهای کسب و کار فعلی نیاز دارند. همچنین یکی از ضرورتها خلق فرآیندهای اصلی جدید برای بازنگری و نواندیشی درباره کسب و کار جدید است. تحول دیجیتالی فرصتهای بسیار زیادی را برای نوآوری و مزیت های رقابتی فراهم می کند که به یک بازنگری کامل از سازمان نیاز خواهد داشت. بازنگری و بازاندیشی در حوزه های تغییرات فرهنگی، فناوری، عملیاتی و سایر موارد. یعنی جایی که فرآیندها و داده ها یک نقش پایه ای و بنیادین را بازی می کنند. اما Digitization موجب تحول نمی شود. در Digitalization ضروری است تا فناوریهای دیجیتالی به منظور تکامل یک کسب و کار، به درون فرآیندهای موجود نفوذ پیدا کنند و تزریق شوند. همچنین در Digitalization استفاده از داده های دیجیتالی مزیت ایجاد می کند و ارزش بیشتری برای مشتری خلق می نماید و موجب افزایش درآمد و بهینه سازی فرایندهای کسب و کار می شود. نکته قابل تامل این است که برای یک تحول دیجیتالی کامل صرفا Digitalization به تنهایی کفایت نمی کند بلکه ضرورت دارد تا مدلهای کسب و کار جدیدی توسط فرآیندهای کسب و کار خودکارشده وجود داشته باشند که امکان عرضه محصولات و خدمات جدیدی را برای مشتریان فراهم می کنند.

1-http://www.albatian.com/en/blog-ingles/process-digitalization-in-digital-transformation
2-Volatile, Uncertainly, Complex and Ambiguous - VUCA